آخرین میراث سازگاری با کم آبی در هورامان در معرض نابودی است

در این فصل Ú©Ù‡ با همکاری عزیز مصطفایی (دانشجوی دکترای مردم شناسی دانشگاه تهران)ØŒ دکتر ماریو پاریس از دانشگاه باری ایتالیا Ùˆ دکتر سید مختار هاشمی Ùˆ پویا خالدی نگاشته شده است، روشهای سازگاری با Ú©Ù… آبی از هزاره های قبل تاکنون در نواحی کارستی هورامان معرفی Ùˆ تشریح شده اند.  طاهری با اشاره به این Ú©Ù‡ چندین هزار سال است Ú©Ù‡ ساکنان منطقه کارستی هورامان در غرب ایران با شرایط متغیر منابع آب کارستی سازگار شده اند، شیوه های تامین آب Ùˆ همزیستی انسان Ùˆ محیط را منحصر به فرد Ùˆ منطبق بر اخلاق زیست محیطی Ù…ÛŒ داند Ú©Ù‡ در سالهای اخیر به دلیل تغییرات اقتصادی Ùˆ مکانیزه شدن رو به افول است. طاهری با اشاره به Ú©ÙˆÚ† عمودی ساکنان هورامان در فصل خشک به مراتع ییلاقی Ú©Ù‡ بر روی کارست‌های مرتفع قرار گرفته‌اند، به شرح سه روش مرسوم برای تامین آب فلات کارستی هورامان Ùˆ کوه های مجاور آن پرداخت Ú©Ù‡ برای چندین هزار سال متداول بوده اند.

در این پژوهش روش اول با عنوان جمع آوری آب از یخ Ùˆ برف انباشت شده در شافت های کارستی در ارتفاع بالای 2000 متر معرفی شده است. روش دوم حفر چاه مصنوعی در اپی کارست در سرزمین فلاتی قلمرو کارستی ماکوان Ùˆ کوه آتشگاه است. آب Ùˆ برف ذوب شده در فصول سرد سال به سمت این چاه ها هدایت Ù…ÛŒ شود. روش سوم، ساخت یک دریاچه مصنوعی Ú©ÙˆÚ†Ú© (Ú¯Ù…ÛŒ) است Ú©Ù‡ مشابه برکه در فرورفتگی های فلات مرتفع کارست بوده Ùˆ Ù…ÛŒ تواند نیاز ساکنان ییلاق نشین به آب را در فصل گرم سال تامین نماید. این مقاله با ترسیم حرکت‌های زمانی گله‌داران کٌرد Ùˆ قلمرو فضایی آنها در نواحی کارستی هورامان، مدل مفهومی تعامل انسان Ùˆ کارست در غرب زاگرس را ارائه Ù…ÛŒ‌کند Ùˆ Ù…ÛŒ تواند به عنوان یک میراث در معرض خطر Ùˆ به ویژه شیوه سنتی سازگاری با Ú©Ù… آبی مورد توجه برنامه ریزان محلی قرار گیرد. کمال طاهری کارشناس کارست شرکت آب منطقه ای کرمانشاه با اشاره به تغییرات اقلیمی، فشار فزاینده اثرات انسانی Ùˆ چرای بی رویه در ارتفاعات کارستی به روند قهقرایی منابع آب کارست اشاره کرد Ùˆ اظهار داشت اگر تدابیری جامع برای حفاظت از این میراث چند هزار ساله اندیشیده نشود در دهه آینده این شیوه سازگاری با Ú©Ù… آبی در معرض نابودی قرار گرفته Ùˆ تعادل انسان-محیط در هورامان از مسیر چند هزارساله خود منحرف Ù…ÛŒ گردد.  این مقاله را Ù…ÛŒ توان از وبگاه انتشاراتی اسپرینگر با لینک زیر مطالعه کرد:

https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-031-42917-0_51